نخ خاب چیست و انواع آن کدامند؟

نخ خاب چیست و انواع آن کدامند؟

فرش یک جسم سه بعدی محسوب می‌شود. نخ عمودی، نخ افقی و گره سه وجه آن را تشکیل می‌دهند. نخ عمودی را تار، نخ افقی را پود می‌نامند. گره نیز که درواقع ارتفاع قالی محسوب می‌شود نیز خواب فرش را تشکیل می‌دهد. این سه بخش درکنار هم ساختار و اسکلت فرش را تشکیل می‌دهند. خواب فرش از مواردی است که هنگام معرفی، خرید و حتی چیدمان آن بسیار درباره‌اش صحبت می‌شود. اکنون قصد داریم درباره خواب فرش اطلاعات مفیدی را دراختیار شما قرار دهیم.

خاب فرش چیست؟

خاب فرش از کنار هم قرار گرفتن گره‌ها و پرزهای آن تشکیل می‌شود. درواقه به جهت خوابیدن گره‌ها روی هم خاب فرش گفته می‌شود. خاب فرش را در مناطق مختلف کشور، با نام‌های متفاوتی می‌شناسند. برای مثال در بعضی مناطق به خاب فرش، گوشت فرش گفته می‌شود. دقت داشته باشید که گره‌های قالی روی تارها سوار می‌شوند. پس از کامل شدن یک رج گره، یک یا چند تار پود روی آن‌ها می‌نشیند. این روند خاب فرش را تشکیل می‌دهد.

جنس نخ خاب

به نخی که کل سطح فرش را پوشانده است نخ خاب گفته می‌شود. خاب فرش را براساس متریال نخ خاب تقسیم بندی می‌کنند. نخ خاب فرش باید مقاوم و برگشت‌پذیر باشد. درصورت سست بودن نخ خاب در برابر پاخور و نداشتن قابلیت ارتجاعی، خاب فرش به‌سرعت از بین رفته، قالی ظاهری کهنه پیدا می‌کند. برای تامین این مقاومت معمولا جنس نخ خاب انواع فرش به شرح زیر است:

•  نخ خاب فرش های دستباف: کرک ، ابریشم و پشم
•  نخ خاب فرش های ماشینی: اکریلیک ، پلی استر و پلی پروپلین

از آنجایی که جنس و متریال نخ خاب بر کیفیت و دوام فرش تاثیر مستقیم دارد، در قیمت نهایی آن نیز نقش مهمی ایفا می‌کند.

انواع خاب فرش

گاهی انواع خاب فرش را براساس نوع گره‌هایی که روی تارها زده می‌شود و بافت قالی تعریف می‌کنند. بر این اساس پنج نوع خاب فرش داریم که عبارتند از:

خاب اصل

این نوع خاب فرش که خاب معمولی نیز نامیده می‌شود، رایج‌ترین نوع خاب فرش است. هنگامی بافت قالی از سمت پایین به بالا پیش می‌رود، قالی خابی بالا به پایین پیدا می‌کند، که این خاب اصل است.

خاب کچ

قالی‌هایی که با گره نامتقارن بافته می‌شوند،‌ خاب کچ دارند. گره‌های نامتقارن، فرم منظمی ندارند و اگر روی قالی بافته شده با این گره دست بکشید، خاب آن متمایل به چپ است.

خاب اریب

این نوع خاب را در قالی‌هایی می‌بینیم که با گره متقارن بافته می‌شوند. گره‌های متقاون را اگر به دو نیم تقسیم کنیم، حالتی کاملا قرینه دارند. خاب این نوع قالی از چپ به راست است که آن را اریب می‌نامند.

خاب معکوس

این نوع خاب را در فرش‌های گل برجسته شاهدیم. در توضیح خاب معکوس باید گفت، در قالی‌های با گره معمولی، خاب آن‌ها از پایین به بالا می‌شود. در قالی‌های با گره نامتقارن، خاب آن‌ها از چپ به راست و در قالی‌های با گره متقارن، خاب از راست به چپ است. این فرم معکوس است که به قالی جلوه‌ای خاص و ویژه می‌دهد.

خاب پشت

این نوع خاب را باید نامعمول‌ترین خاب فرش دانست. در این نوع قالی خاب فرش در پشت آن تشکیل می‌شود. این خاب را قوس گره‌ها شکا می‌دهند. تشخیص خاب پشت کاری تخصصی است و افراد عادی قادر به تشخیص آن نیستند. برای تشخیص خاب پشت باید از نظر کارشناسان این کار کمک گرفت.