عمده‌ترین دلایل بالازدگی و پایین‌زدگی فرش
بافت فرش دستبافت یکی از زیباترین هنرهای مردمان ایران است. این هنر با سختی‌های زیادی هم همراه است. در زمان بافت فرش، عوامل مختلف می‌تواند نظم بافت را به هم زده و مشکلاتی را ایجاد کند. از مشکلاتی در چله‌کشی و انتخاب نخ نامناسب گرفته تا اشتباهات بافنده‌ها همه می‌توانند باعث بالازدگی یا پایین زدگی فرش شوند. در کارگاه‌های فرش‌بافی، تلاش می‌کنند تا حد امکان از بروز این مشکلات جلوگیری کنند. اما این اتفاقات گاهی اجتناب ناپذیر هستند. یکی از این مشکلات، بالازدگی یا پایین‌زدگی فرش است.
بالازدگی فرش چیست؟
در زمان بافت فرش اگر به هر دلیلی قسمت بالای فرش به سمت بالاتر از خط مشخص لبه فرش کشیده شود و گل‌های فرش حالت کشیده و از فرم خارج شده داشته باشند، اصطلاحا می‌گوییم فرش بالازدگی دارد.
پایین زدگی فرش چیست؟
اگر در قسمت لبه بالایی فرش، بخش فرورفته‌ای وجود داشته باشد و گل‌ها در این قسمت کوتاه‌تر از فرم نقشه و حالت از شکل درآمده داشته باشند، اصطلاحا می‌گوییم که فرش پایین زدگی دارد.
همچنین بخوانید
این عملیات پودگذاری به صورت‌های مختلفی در بافت فرش‌های مختلف انجام می‌شود و بر اساس آن انواع فرش نیز تغییر می‌کند …
دلایل بالازدگی و پایین زدگی فرش چیست؟
بالازدگی و پایین زدگی فرش دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد.
چله‌کشی غیراستاندارد:
اولین دلیل که عموما باعث این مشکل می‌شود، چله‌کشی نامناسب است. چله فرش نباید خیلی شل یا خیلی سفت باشد. سفت بودن زیاد از حد باعث پایین زدگی فرش می‌شود و برعکس، چله کشی شل می‌تواند منجر به بالازدگی فرش شود.
تراکم متناسب چله:
چله کشی باید با دقت و مهارت انجام شود. تراکم نخ‌ها و فاصله آن‌ها از هم باید کاملا درست و استاندارد باشد. اگر تارهای چله خیلی نزدیک به هم قرار بگیرند یا برعکس خیلی از هم فاصله بگیرند می‌تواند منجر به بالازدگی یا پایین زدگی فرش شود.
ضخامت نخ چله:
نکته دیگری که می‌توان باعث بروز این مشکل شود باز هم مربوط به نخ چله است. نخ‌ها باید ضخامت مناسب نقشه و نخ‌های ریشه و نخ پود داشته باشند. اگر این ضخامت کمتر یا بیشتر از حد مناسب با نخ پود باشند، می‌تواند منجر به بالازدگی یا پایین زدگی فرش شود.
دفه کوبیدن:
بعد از هر رج بافت فرش، بافنده یک دور ریشه‌ها را با یک لایه پود، با دفه می‌کوبد. اگر این کوبیدن خیلی محکم باشد می‌تواند باعث پایین زدگی فرش شود و اگر خیلی آرام باشد باعث بالازدگی می‌شود. برای جلوگیری از این موضوع معمولا بعد از بافت چند رج، از پشت فرش اندازه این چند رج را می‌گیرند و با نقشه مقایسه می‌کنند.
پود مناسب:
علاوه بر جله، انتخاب پود هم باید متناسب با چله انتخاب شود. پود باید ضخامتی هماهنگ با نخ چله و نخ‌های بافت فرش داشته باشد. در غیر این صورت پایین زدگی و بالازدگی می‌بینیم.
وجود چند بافنده:
در کارگاه‌های قالی‌بافی، گاهی چند بافنده روی یک فرش کار می‌کنند. اگر دست این افراد باهم تفاوت زیادی داشته باشد، بالازدگی یا پایین زدگی را شاهدیم. یعنی باید قدرت دست بافنده‌ها برای ریشه زدن، پوددهی و دفه زدن کاملا یکسان باشد تا مشکلی در روند بافت فرش ایجاد نشود.
بدون دیدگاه